O uboju rytualnym

10 grudnia 2015 minął rok od ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego, znoszącego zakaz uboju rytualnego.

Był to rok ciszy, temat uboju rytualnego właściwie nie był poruszany. Dnia 29 grudnia 2015, w programie Agrobiznes redaktor Bogdan Sawicki z radością oznajmia: „Wiele wskazuje na to, że miniony rok zamyka się 14% wzrostem eksportu mięsa wołowego. To najbardziej popularny towar eksportowy. Sprzedaż chłodzonej wołowiny w ciągu roku wzrosła o 1/5, importują ją nie tylko kraje unii ale importują ją także kraje arabskie i nadal kupują mięso z ubojów religijnych.”

Witold Choiński dodał: „Od ubiegłego roku możemy produkować na potrzeby religijne mięso halal i mięso koszerne. Te rynki stają się dodatkowym impulsem do rozwoju mięsa wołowego w Polsce”. – Te słowa padają w 4:45 minucie programu.

Przeciwko ubojowi rytualnemu protestowała większość społeczeństwa, wypowiadało się na ten temat wiele opiniotwórczych osób. Posłowie w Sejmie większością głosów sprzeciwili się zabijaniu zwierząt bez ogłuszenia. Nie zgadzali się z tym, że w pełni świadome zwierzęta, umierają dławiąc się własną krwią. Sprawa trafiła przed oblicze Trybunału Konstytucyjnego składającego się z pięciu sędziów, którzy wbrew polskiemu społeczeństwu podjęli decyzję – można torturować przed śmiercią na skalę masową.

Ci, którzy tak ostro walczyli w obronie zabijanych rytualnie zwierząt w Polsce, padli na kolana, pochylili głowy… i… poddali się? Tak łatwo? Tak szybko?

Prezes Fundacji IUS Animalia, Dorota Wiland tak się wypowiedziała kilka dni po ogłoszeniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego, znoszącego zakaz uboju rytualnego:

„W związku z Waszymi licznymi pytaniami i wątpliwościami co do znaczenia i praktycznych skutków wyroku Trybunału Konstytucyjnego, a przede wszystkim pragnąc odpowiedzieć na powtarzane zewsząd pytanie: „Co dalej?”, wyjaśniam:

1. TK orzekł, że całkowity i bezwzględny zakaz uboju rytualnego, wynikający z obecnych przepisów ustawy o ochronie zwierząt, jest niezgodny z Konstytucją, ponieważ – zdaniem TK – narusza on chronioną konstytucyjnie wolność praktykowania religii.
2. W związku z powyższym, TK uchylił bezwzględny nakaz pozbawiania zwierząt świadomości (tzw. ogłuszania) przed przystąpieniem do uboju w przypadku uboju wykonywanego według szczególnych metod wymaganych przez obrzędy religijne. Konsekwentnie, TK uchylił przepis umożliwiający stosowanie kary za poddawanie zwierząt ubojowi rytualnemu.
3. Wyrok TK jest ostateczny i niezaskarżalny. Oznacza to, że żaden organ w Polsce nie może go uchylić ani zmienić. Wyrok TK można jedynie zaskarżyć do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości lub Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W tym konkretnym wypadku jednak raczej nie wchodzi to w rachubę.

NIE JEST NATOMIAST PRAWDĄ, że TK zezwolił na ubój rytualny zwierząt z przeznaczeniem na cele komercyjne, w tym na eksport!

Przeciwnie, w komunikacie po wyroku (dostępnym na stronie TK:http://trybunal.gov.pl/…/komunikaty…/art/7277-uboj-rytualny/) Trybunał wyraźnie podkreślił, że:

1.  „W każdym wypadku (tj. niezależnie od liczby poddawanych ubojowi zwierząt) dokonanie uboju rytualnego będzie wymagało przestrzegania – z jednej strony – licznych i szczegółowych wymagań prawa polskiego i unijnego”
2. Poza zakresem orzekania TK znalazła się kwestia „finalnego przeznaczenia mięsa pochodzącego z uboju rytualnego, w tym ewentualność ograniczania skali tego uboju, łącznie z eksportem. Rozstrzygnięcia w tej materii należą do władzy ustawodawczej. Albowiem ważenie wartości konstytucyjnych, w tym wolności religii i jej uzewnętrzniania oraz wolności działalności gospodarczej, ze znajdującą umocowanie w konstytucji ochroną zwierząt, jest zadaniem ustawodawcy.”

A zatem PRZEDWCZESNE wydają się butne zapowiedzi ministra Sawickiego o otwarciu na powrót masowego rytualnego eksportu oraz wiwaty przedstawicieli branży mięsnej, ponieważ:

1. Zgodnie z treścią komunikatu TK to SEJM zdecyduje o szczegółowych warunkach, na jakich odbywać się będzie mógł w Polsce ubój rytualny. Sądząc po stanowisku posłów w tej sprawie (wyrażonym m.in. odrzuceniem rządowego projektu legalizacji u.r. w lipcu 2013 r.), raczej nie ma szans na dopuszczenie do rytualnego rżnięcia bez ograniczeń i jakiejkolwiek kontroli!
2. Dopuszczenie możliwości uboju na masową skalę jako gałąź gospodarki krajowej jest sprzeczne z duchem i literą unijnego Rozporządzenia 1099/2009, w którym dopuszczono możliwość wykonywania na terytorium UE uboju rytualnego bez ogłuszenia jedynie jako wyjątku, czyniąc zadość naciskom lobby żydowsko-muzułmańskiego, wbrew – co warto podkreślić – zaleceniom ekspertów, w tym Europejskiej Federacji Lekarzy Weterynarii.

CO DALEJ?

• Po pierwsze, czekamy na oficjalne pisemne uzasadnienie wyroku TK, ponieważ tylko to uzasadnienie ma moc wykładniczą obowiązującego prawa.
• Po drugie, pracujemy nad szybką nowelizacją ustawy o ochronie zwierząt, w której zapisane zostanie, że ubój bez ogłuszenia dopuszczalny będzie wyłącznie na potrzeby własne wyznawców judaizmu i islamu w Polsce oraz precyzyjnie określone zostaną warunki, na jakich będzie się mógł odbywać taki ubój.
• Po trzecie, skoro zdaniem TK „ochronie zwierząt nie przysługuje pierwszeństwo przed postanowieniami konstytucji gwarantującymi wolność religii”, zważywszy na fakt, że w ocenie prawie 80% społeczeństwa dbałość o dobrostan zwierząt sama w sobie stanowi normę moralną, która nie powinna ustępować przed wolnością praktykowania obyczajów i praktyk religijnych, będziemy dążyć do wprowadzenia do konstytucji takich zapisów, które nie pozostawią sędziom TK żadnych wątpliwości w przypadku konieczności ważenia konkurujących wartości w tym względzie.

O ile nowelizacja ustawy o ochronie zwierząt możliwa jest do przeprowadzenia dość szybko, o tyle objęcie zwierząt skuteczną ochroną konstytucyjną jest zadaniem wymagającym o wiele więcej czasu. Jednak, jeżeli projekt znalazłby poparcie posłów zarówno z prawa i lewa, jak i ze środka sali obrad Sejmu, możliwe byłoby wprowadzenie takiej zmiany jeszcze w tej kadencji.